Commedia dell’ arte

 

Η Commedia dell’ arte  είναι ένα θεατρικό είδος που δημιουργήθηκε στην Ιταλία τον 16^ο αιώνα και παρέμεινε δημοφιλές μέχρι τον 18^ο αιώνα. Το είδος αυτό βασίστηκε κυρίως στον διαφορετικό τρόπο παραγωγής του θεατρικού θεάματος. Οι παραστάσεις δεν βασίζονταν σε κάποιο γραμμένο κείμενο, αλλά σε ένα προσχέδιο που αποτελούσε τον κεντρικό σκελετό κάθε έργου. Αρχικά οι παραστάσεις δίνονταν σε ανοιχτούς χώρους με ελάχιστα σκηνικά. Οι θίασοι αποτελούνταν από δέκα πρόσωπα: οχτώ άνδρες και δύο γυναίκες. Στον υπόλοιπο κόσμο αυτό το είδος ήταν γνωστό ως Ιταλική Κωμωδία (Commedia Italiana). Η Commedia dell’ arte ήταν επίσης γνωστή και ως Commedia all’ improvviso (Κωμωδία αυτοσχεδιασμού) και Commedia degli Zanni (Κωμωδία των Zanni (Γελωτοποιών) ). Το όνομα Zanni, παραλλαγή του ονόματος Gianni, είναι πολύ διαδεδομένο στη βενετσιάνικη ύπαιθρο, απ’ όπου προέρχονταν και οι περισσότεροι υπηρέτες των ευγενών και των μεγαλεμπόρων της Βενετίας. Οι Zanni ήταν από τα πρώτα πρόσωπα της Commedia dell’ arte.

Ο όρος Commedia dell’ arte συναντάται για πρώτη φορά το 1750 στο έργο του Κάρλο Γκολντόνι Il teatro comico (Το κωμικό θέατρο), όπου ο Βενετσιάνος συγγραφέας μιλάει για τους ηθοποιούς που παίζουν σ’ αυτό το θεατρικό είδος φορώντας μάσκες και αυτοσχεδιάζοντας τους ρόλους τους. Είναι η πρώτη φορά, στο μέχρι τότε Θέατρο της Δύσης, που εμφανίζονται πλέον επαγγελματίες ηθοποιοί και όχι ερασιτέχνες και γι’ αυτό το λόγο ο Γκολντόνι χρησιμοποιεί τη λέξη “arte” με την έννοια της “ασχολίας”, του “επαγγέλματος”, θέλοντας να δώσει έμφαση στο σύνολο των ανθρώπων που εξασκούν αυτό το επάγγελμα, αν και στα ιταλικά η λέξη “arte” σημαίνει και “τέχνη”.

 

Οι μάσκες της Commedia dell’ arte

 

 

Il Capitano:

Ο καυχησιάρης και αγροίκος στρατιωτικός.

 

 

 

 

Zanni:

Ο πανούργος και ραδιούργος υπηρέτης.

 

 

 

 

Arlecchino:

Μια από τις πιο γνωστές φιγούρες του απατεώνα υπηρέτη που είναι διαρκώς πεινασμένος.

 

 

 

 

 

Balanzone ή Dottore:

Ο επιβλητικός και αλαζόνας γιατρός.

 

 

 

 

Brighella:

Ο πανούργος υπηρέτης, που μοιάζει περισσότερο με τον Zanni παρά με τον Arlecchino.

 

 

 

 

Colombina:

Η υπηρετριούλα που τη χαρακτηρίζουν οι διαολιές, η πονηριά και το πρακτικό της πνεύμα. Είναι συχνά ζευγάρι με τον Arlecchino.

 

 

 

 

Pantalone ή il Magnifico:

Ο ηλικιωμένος έμπορος που συχνά ανταγωνίζεται τους νέους με σκοπό να κατακτήσει κάποια νεαρή γυναίκα.

 

 

 

 

 

Pulcinella:

Ο μελαγχολικός υπηρέτης που συνδυάζει τα χαρακτηριστικά του ανόητου με εκείνα της λαϊκής σοφίας.

 

 

 

 

 

Rosaura:

Η αξιολάτρευτη κόρη του Pantalone είναι φλύαρη, αρκετά ευέξαπτη, ζηλιάρα και ματαιόδοξη.

 

 

 

Truffaldino:

Το κεντρικό πρόσωπο στο έργο Υπηρέτης δύο αφεντάδων (Il servitore di due padroni), ο φτωχός και αδηφάγος υπηρέτης που μάχεται για την επιβίωση, χρησιμοποιώντας πάντα την κουτοπονηριά που τον χαρακτηρίζει, υπηρετώντας δύο αφεντάδες για να μπορεί να τρώει για τέσσερις.

 

 

Πηγή:it.wikipedia.org